Dit blijkt uit de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022-2023, een grootschalig vragenlijstonderzoek uitgevoerd door GGD Zeeland in het najaar van 2022 onder bijna 10.000 Zeeuwse volwassenen (18-64 jaar) en ouderen (65-plus). Daarnaast laat het onderzoek ook zien dat er grote gezondheidsverschillen zijn in de Zeeuwse samenleving. Over het algemeen gaat het minder goed met de gezondheid van Zeeuwen met een laag inkomen of die maximaal basisonderwijs, vmbo of mbo-1 hebben gevolgd.
Daling in ervaren gezondheid Zeeuwen
Steeds minder Zeeuwen ervaren hun gezondheid als (zeer) goed. Van de Zeeuwse volwassenen ervaart 73% de gezondheid nog als (zeer) goed, voor ouderen is dit nog 62%. Tussen 2012 en 2020 leek de ervaren gezondheid nagenoeg stabiel, maar sinds dit jaar is een daling in de ervaren gezondheid zichtbaar. Ook zijn er grote verschillen tussen groepen inwoners, vooral tussen mensen met een laag en hoger inkomen. Slechts één op drie (36%) Zeeuwse volwassenen en twee op vijf (41%) ouderen met een laag inkomen ervaart de gezondheid als (zeer) goed. Bij mensen met een hoger inkomen ligt dit 1,5 tot 2 keer hoger. Deze kwetsbare groep wordt ook steeds groter: waar in 2020 nog 11% van de volwassenen en 5% van de ouderen moeite had met rondkomen, daar zijn deze percentages nu bijna verdubbeld.
Ook mentale gezondheid Zeeuwse bevolking gaat achteruit
De mentale gezondheid van Zeeuwen is over het algemeen beter dan gemiddeld in Nederland, maar net als in Nederland is een verslechtering in de mentale gezondheid zichtbaar. Waar in 2012 nog 17% van de volwassenen last had van psychische klachten, is dit tien jaar later 21%. Daarbij voelen minder Zeeuwen zich gelukkig, ervaren meer mensen stress en hebben meer mensen een matig tot hoog risico op het ontwikkelen van een angststoornis of depressie. Bovendien dacht één op de negen volwassenen en één op de veertien ouderen er een enkele keer tot heel vaak aan om een einde te maken aan het leven (in de 12 maanden voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst). De mentale gezondheid van de Zeeuwse bevolking gaat daarmee op al deze onderwerpen achteruit ten opzichte van voorgaande jaren. Vooral de mentale gezondheid van mensen met een laag inkomen, jongvolwassenen (18-24 jaar), mensen die maximaal basisonderwijs, vmbo of mbo-1 hebben gevolgd en vrouwen staan onder druk in vergelijking met de rest van de Zeeuwse bevolking.
Andere aandachtspunten
Op een aantal gezondheidsthema’s zien we verschillen tussen Zeeland en Nederland. Belangrijke aandachtpunten in Zeeland blijven eenzaamheid en mantelzorg. Meer volwassenen en ouderen voelen zich eenzaam: de helft van volwassenen (50%) en ouderen (54%) voelt zich tegenwoordig eenzaam, in 2012 was dat respectievelijk nog 42% en 49%. Daarnaast neemt zowel emotionele als sociale eenzaamheid neemt toe. Tegelijkertijd is er een negatieve ontwikkeling zichtbaar op gebied van sociale contacten en activiteiten. Zo neemt het aantal lidmaatschappen bij verenigingen af en sporten en bewegen volwassenen ook minder vaak. In relatie tot laatstgenoemde hebben Zeeuwse volwassenen ook vaker overgewicht (50%) ten opzichte van gemiddeld in Nederland (48%) en zijn zij vaker beperkt in activiteiten door gezondheidsproblemen.
Daarnaast is het aandeel volwassenen dat mantelzorg verleent in Zeeland (15%) iets hoger dan in Nederland gemiddeld (14%). Ditzelfde beeld wordt ook gezien bij de andere doelgroepen in Zeeland: zowel bij jeugd, als bij de jongvolwassenen.
Kwetsbare groepen in Zeeland
Op basis van het onderzoek zijn mensen met een laag inkomen, migranten binnen Europa en mensen die maximaal basisonderwijs, vmbo of mbo-1 hebben gevolgd kwetsbare groepen in Zeeland. Gezondheid wordt door verschillende factoren beïnvloed, zoals leefsituatie en leefomgeving, armoede, schulden en participatie in brede zin.
“Mensen met eenlaag inkomenen eenlage opleiding(basisonderwijs + vmbo) leven 15 jaar minder ingoede gezondheiddan mensen met eenhbo- of universitaire opleidingen eenhoog inkomen.”
Bron: Pharos
Het verbeteren van de gezondheid vraagt om een brede, integrale en domeinoverstijgende aanpak en specifieker in te zetten op kwetsbare groepen. Het terugdringen van gezondheidsachterstanden komt ook terug in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Hierin zijn gezamenlijke afspraken gemaakt op het gebied van gezondheid en welbevinden om te bouwen aan het fundament voor een gerichte lokale en regionale aanpak op het gebied van preventie, gezondheid en sociale basis.
Over het onderzoek
De GGD’en voeren de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 uit in het kader van de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19. Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum; samen het Netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS de opdrachtgever van de monitor. In de periode september tot en met december van 2022 zijn bijna 28.000 willekeurig gekozen 18-plussers in de provincie Zeeland benaderd om mee te doen aan de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022-2023. In totaal hebben 9956 Zeeuwen de vragenlijst ingevuld.
Bekijk hier de rapportage Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022-2023 voor alle Zeeuwse resultaten.
Heeft u het even moeilijk en heeft u behoefte aan een luisterend oor? Neem dan contact op met 088-0767000 of chat op deluisterlijn.nl. Denkt u aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.