(Ge) Zicht op de keten - Denise Goedegebuure, projectleider GLI en KnGG

Met de ketenaanpak GLI willen we leefstijlinterventies duurzaam verankeren binnen gemeenten, zodat mensen met overgewicht of obesitas passende ondersteuning krijgen. Ook bij KnGG draait het om het inzetten van passende ondersteuning en zorg, met als doel het bevorderen van de gezondheid en de kwaliteit van leven van kinderen met overgewicht of obesitas. De exacte doelen voor Zeeland bepalen we samen met partners: willen we duidelijke zorgpaden inrichten, of juist de keten versterken? Die koers bepalen we gezamenlijk.

De noodzaak is groot: in Zeeland heeft één op de twee volwassenen overgewicht of obesitas. Bij jongeren tussen de 16 en 25 jaar is dat bijna één op de drie (29%). Als er niets verandert, stijgt dit naar 64% in 2050. Ook landelijk is de situatie zorgelijk: één op de acht kinderen kampt met overgewicht. “Onze samenleving is ingericht op gemak en verleiding. Juist daarom is een integrale, samenhangende aanpak essentieel.”

De rol van projectleider past Denise goed. “Ik kijk altijd naar wat wél kan en houd het grotere geheel voor ogen. Soms raken we verstrikt in regels en structuren, maar we mogen niet vergeten waar we het voor doen. Dat ik beide ketenaanpakken coördineer, werkt efficiënt: de landelijke modellen lijken op elkaar en de betrokken partners overlappen grotendeels. Zo kunnen we de aanpakken gezamenlijk vormgeven. Mijn doel is dat het stimuleren van een gezond gewicht in Zeeland een gedeelde verantwoordelijkheid wordt.”

Overgewicht is niet alleen een individueel probleem, maar wordt sterk beïnvloed door de leefomgeving. Daarom is samenwerking tussen het medische en sociale domein essentieel. Een gezonde toekomst vraagt om structurele verandering, waarbij zowel gedrag als omgeving worden aangepakt.

De ketenaanpakken bevinden zich momenteel in de verkenningsfase. Samen met gemeenten en andere partners worden ambities en doelstellingen geformuleerd.

Als verbinder speelt Denise een centrale rol in het opzetten van regionale samenwerking.

“Ik kijk hoe we zorg- en welzijnsorganisaties en gemeenten regionaal kunnen ontzorgen. Denk aan gezamenlijke afspraken met de zorgverzekeraar en ziekenhuizen. Zo voorkomen we dat zij dertien keer hetzelfde gesprek moeten voeren met afzonderlijke gemeenten.”

Binnen de GGD wordt deze rol versterkt door de samenwerking met de afdelingen Adviseurs Publieke Gezondheid en Onderzoek Publieke Gezondheid. Gezondheidsdata worden vertaald naar praktische handvatten, zodat interventies goed aansluiten op de Zeeuwse situatie.

Voor een succesvolle ketenaanpak is een breed palet aan partners nodig. Denk bijvoorbeeld aan huisartsen, fysiotherapeuten, diëtisten, (kinder)leefstijl- en (buurt)sportcoaches, welzijnswerkers en schuldhulpverleners. Voor kinderen spelen ook de jeugdgezondheidszorg en het onderwijs een belangrijke rol.

“We brengen samen in kaart wat er al is, waar kansen liggen en hoe betrokkenen hun rol zien. Dat vormt de basis voor een regionale werkgroep waarin concrete afspraken worden gemaakt.”

In vrijwel elke Zeeuwse gemeente wordt inmiddels een erkende GLI aangeboden, die onder bepaalde voorwaarden wordt vergoed door de zorgverzekeraar. In sommige gemeenten worden ook GLI-programma’s voor kinderen uitgevoerd binnen het sociale domein. Lokale initiatieven zoals Cool 2B Fit zijn actief in onder meer Middelburg en Vlissingen.

“In Middelburg loopt het programma goed, terwijl in Vlissingen de opkomst achterblijft. Interessant om te onderzoeken waar dat aan ligt.”

De ketenaanpakken zijn gericht op duurzame gedragsverandering. “Leefstijl aanpassen is één, maar het volhouden is vaak het moeilijkste – zeker wanneer er onderliggende sociale of psychische problemen spelen. Dan is ondersteuning vanuit het sociaal domein cruciaal.”

Vroegtijdige interventie helpt ernstige gezondheidsproblemen voorkomen. “Obesitas leidt niet alleen tot lichamelijke klachten, maar ook tot mentale problemen zoals een negatief zelfbeeld, pestervaringen en stress. Tijdig ingrijpen verbetert het welzijn én verlaagt de zorgkosten.”

De komende periode staat in het teken van het vaststellen van concrete ambities. Toekomstige innovaties zoals een GLI op maat bieden daarbij kansen: “Zo sluiten we beter aan op de behoeften van specifieke doelgroepen en kunnen we uitval verminderen.”

De urgentie is bij kinderen extra hoog: zij zijn de generatie van de toekomst. “We zien een zorgelijke trend, terwijl structurele overheidsmaatregelen, zoals de btw-verlaging op groente en fruit of strengere wetgeving tegen kindermarketing, uitblijven. Zulke ingrepen maken echt verschil.”

Toch zijn er ook hoopvolle signalen, zoals de mogelijke erkenning van een kinder-GLI als verzekerde zorg. Daarnaast blijven leefstijlinterventies zich ontwikkelen, om zowel kinderen als volwassenen duurzaam te ondersteunen in een gezonde leefstijl.