Forensische geneeskunde

Adequate medische zorg verlenen of expertise geven op afroep van politie en justitie.

Er doen zich regelmatig situaties voor waarbij politie en justitie behoefte hebben aan medisch advies of nader medisch onderzoek. De GGD levert via het product Forensische Geneeskunde de hiervoor vereiste expertise. Daartoe opgeleide forensische artsen van de GGD worden opgeroepen wanneer dit nodig is. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer sprake is van een niet-natuurlijk overlijden als gevolg van een ongeluk, suïcide of misdrijf. Ook wordt de GGD opgeroepen wanneer arrestanten of personen die op andere wijze met politie en justitie te maken hebben onwel worden en/of medische zorg nodig hebben. Veelal speelt zich dit werk buiten kantoortijden af. Er is daartoe een 24/7 piketregeling opgesteld.

 

De Wet op de Lijkbezorging (WodL) geeft aan dat een behandelend arts verplicht is om een gemeentelijk lijkschouwer (en in deze dus de forensisch arts van de GGD) in te schakelen, als hij/zij er niet ten volle van overtuigd is dat er sprake is van een natuurlijk overlijden. In de praktijk gaat het daarbij vooral om suïcides, ongevallen en euthanasie. Maar ook geweldsdelicten, medische fouten en lijkvindingen (datum en/of plaats van overlijden onbekend) behoren tot het werk van de gemeentelijk lijkschouwer. In het verlengde hiervan (maar niet als zodanig benoemd in de WodL) doet de forensisch arts op verzoek van de politie of Justitie ook bloed-  en urineproeven, DNA-afnames, letselbeschrijvingen en onderzoek bij zedenzaken. Juridisch gezien dienen deze verrichtingen door een objectieve en onafhankelijke arts uitgevoerd te worden. Dit mag dus niet een/de behandelend arts zijn. Wat betreft de arrestantenzorg zijn de medische vragen tweeledig. Enerzijds kan het zijn dat de politie/Justitie om een medisch oordeel vraagt, bijvoorbeeld t.a.v. detentiegeschiktheid bij dronkenschap. Dit is voorbehouden aan een forensisch arts, die gekwalificeerd is om politie/Justitie hieromtrent te adviseren. Anderzijds vragen ook arrestanten zelf om een arts, bijvoorbeeld t.b.v. klachten of hun medicatie. Dit soort verzoeken kan in theorie ook door een/hun huisarts afgehandeld worden, maar wordt in de praktijk ook door de forensisch artsen uitgevoerd. Om organisatorische redenen bestaat de afspraak dat ook mensen die in verzekering gesteld zijn en/of zich in een politiecel bevinden, ‘curatief’ onder de forensisch arts vallen.

Bij euthanasieën doet de gemeentelijk lijkschouwer direct na het overlijden een onderzoek naar de omstandigheden, de indicatie en uitvoering ervan. Dit gebeurt namens de Officier van Justitie, die de conclusies van de gemeentelijk lijkschouwer nodigt heeft om het lichaam vrij te kunnen geven bij dit niet-natuurlijk overlijden. De forensisch arts vult in dit geval de benodigde overlijdenspapieren in en verzamelt relevante documentatie voor de Toetsingscommissie euthanasie, die de euthanasie (of hulp bij zelfdoding) achteraf inhoudelijk beoordeelt. Deze werkwijze is als zodanig vastgelegd in de Wet toetsing levensbeëindiging.

Wanneer een forensisch arts bij een overlijden geconfronteerd wordt met de wens voor orgaandonatie, dan handelt hij/zij dat af volgens de Wet op de orgaandonatie.

Wettelijk kader

Relatie met diverse wetten, zoals Politiewet, Wet op de Lijkbezorging, Wet toetsing levensbeëindiging en Wet op de orgaandonatie.

Producten binnen preventieve zorg voor jeugd:

  • Lijkbeschouwingen
  • Arrestantenzorg
  • Letselbeschrijvingen
  • Bloed- en urineproeven, DNA-afnames
  • Zedenonderzoek

Lijkbeschouwingen

Bij alle (eventueel vermoede) niet-natuurlijk overlijden, is het aan de forensisch arts om een (uitwendige) lijkschouw uit te voeren. Over de bevindingen daarvan wordt de Officier van Justitie ingelicht. Het betreft vooral suïcides, ongevallen (m.n. in het verkeer) en bij euthanasie. Maar ook bij medische fouten, geweldsdelicten en lijk vindingen is het aan de forensisch arts om onderzoek te doen naar de omstandigheden van het overlijden.

Bekostiging:

Het betreft een aanvullende dienst die door een extra gemeentelijke bijdrage gefinancierd wordt.

Lees meer

Arrestantenzorg

Dit betreft zowel curatieve zorg (bij klachten/vragen van de arrestant zelf), als forensische advisering aan de politie (bijvoorbeeld t.a.v. de detentiegeschiktheid). Vaak gaat het bij aangehoudenen om psychiatrische problematiek, waarvoor eventueel de Crisisdienst geconsulteerd kan worden. Bijvoorbeeld om een In Bewaring Stelling (een onvrijwillige opname in psychiatrisch ziekenhuis) af te laten geven door de burgemeester.

Bekostiging

Andere organisaties dan de gemeenten.

Lees meer

Letselbeschrijvingen

Op basis van informatie-inwinning bij behandelaars en/of persoonlijk onderzoek rapporteert de forensisch arts aan Justitie over aard, ernst en consequenties van letsels, zoals die bij een mishandeling of ongeval opgelopen zijn. Justitie behoeft deze objectieve informatie om zich een oordeel te vormen over de zaak en de eventuele strafmaat.

Bekostiging

Andere organisaties dan de gemeenten.

Lees meer

Bloed- en urineproeven, DNA-afnames

Op verzoek van de politie voert de forensisch arts bloed- en/of urineproeven uit, bijvoorbeeld bij verkeersdeelnemers die geen blaasproef kunnen doen. Daarnaast neemt de forensisch arts op verzoek van de politie ook DNA-monsters af.

Bekostiging

Andere organisaties dan de gemeenten.

Bekostiging

Het betreft een aanvullende dienst die door een extra gemeentelijke bijdrage gefinancierd wordt naast de structurele gemeentelijke financiering.

Lees meer

Zedenonderzoek

Bij een zedenmisdrijf doet de forensisch arts onderzoek naar letsels en sporen bij slachtoffer en/of dader.

Bekostiging

Andere organisaties dan de gemeenten.

Lees meer

Meer weten? Neem contact met ons op