Toekomst JGZ: Samen voor een gezonde jeugd

We ontwikkelen de dienstverlening van de JGZ van GGD Zeeland verder door om toekomstbestendig te worden en blijven. Hiermee kan de JGZ blijvend een sterke bijdrage leveren aan de gezondheid van kind en jeugd, passend bij de wettelijke taken en maatschappelijke (Zeeuwse) opgaven.

In Zeeland groeit het grootste deel van de kinderen gezond en veilig op. Soms is een beetje hulp nodig, maar de meeste gezinnen redden zich goed. Toch zijn er kinderen en gezinnen die extra ondersteuning nodig hebben. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Zeeland streeft naar kansengelijkheid, zodat ieder kind in Zeeland veilig en gezond kan opgroeien.

De JGZ heeft een unieke positie: wij zien regelmatig (bijna) alle kinderen, ouders en jongeren in Zeeland. Voor onderzoek, vaccinaties, monitoring op de ontwikkeling en advies. De jeugdverpleegkundigen- en artsen zijn opgeleid om mogelijke problemen vroeg te herkennen, maar ook om ouders het vertrouwen te geven dat sommige ‘hobbels’ ook bij het leven horen. Daarmee is de JGZ een belangrijke, vaste, schakel in het netwerk van organisaties om kinderen gezond en veilig te laten opgroeien.

De ontwikkelingen in de samenleving zorgen ervoor dat wij de manier van ondersteuning en hulp bieden verder moeten ontwikkelen. Denk aan veranderingen in taken die verplicht zijn vanuit de wet, maar ook aan uitdagingen zoals overgewicht en nepnieuws. Het is ook steeds moeilijker om personeel te vinden, vooral jeugdartsen, en ouders en jongeren willen ook iets anders van de JGZ dan 10 jaar geleden.

Vanuit deze noodzaak hebben we in het programma “Toekomst JGZ, samen voor een gezonde jeugd” in 2023 en 2024 gewerkt aan een plan voor deze doorontwikkeling. Dit plan hebben we samen met de artsen- en verpleegkundigen gemaakt, op basis van wettelijke taken, behoeftes van ouders en inspiratie van andere JGZ organisaties. Verschillende gemeenten zijn bij het proces en de voortgang van het plan betrokken geweest voordat het plan is vastgesteld in het algemeen bestuur.

De kern van het plan is dat we in gezinnen waar het goed gaat willen zorgen dat het goed blijft gaan, en in gezinnen waar het minder goed gaat onze ondersteuning vergroten. We doen dit door “ongelijk te investeren in gelijke kansen”, vanuit een aanbod dat voor ieder kind beschikbaar is.

Daarmee zorgen we ervoor dat ieder kind in Zeeland veilig en gezond kan opgroeien, nu én in de toekomst!

Het plan beschrijft een periode om deze doorontwikkeling uit te voeren van drie jaar, namelijk 2025, 2026 en 2027. In 2025 gaan verschillende werkgroepen, onder leiding van een projectleider en programmamanager aan de slag met het uitvoeren van de verschillende onderdelen. De verschillende onderdelen die gedurende de drie jaar worden gerealiseerd staan hieronder beschreven.

Tijdens deze drie jaar kijken we ook al verder; naar hoe we onze bijdrage nog verder kunnen versterken. Bijvoorbeeld door een rol te pakken in de ‘sterke lokale teams’ die gemeenten (gaan) vormen. Maar ook het verder uitbreiden van het verzuimbegeleiding op de basisschool. Voor het uitvoeren van deze werkzaamheden is het noodzakelijk dat we verder bouwen op de resultaten tijdens de eerste drie jaar van het plan. Daarmee staan ze in deze samenvatting niet beschreven.

Onderdelen

Werken in volgpaden

We willen jeugd en ouders beter ondersteunen, waar nodig meer en waar mogelijk op een andere manier. Daarom gaan we werken in ‘volgpaden’. Namelijk het krachtpad, basispluspad en basispad. Hiermee is er langer en vaker real-life contact voor gezinnen op het krachtpad en meer online aanbod (denk aan nieuwsbrieven en webinars) en korter contact voor gezinnen die het basispad volgen. Aan het eind van ieder contact wordt samen met de ouder gekeken welke ondersteuning de komende tijd wenselijk is en of er bijvoorbeeld een verandering van volgpad nodig is. Zo wordt ieder contact een moment om juiste pad te bepalen.

Dit alles om hulp en ondersteuning eerder te bieden, ouders en jongeren in hun kracht te zetten en vakkennis op de juiste plek in te zetten. In deze volgpaden zijn ook gelijk de nieuwe vaccinatiemomenten vanaf 2025 en later meegenomen.

Beter zichtbaar en vindbaar

Uit de behoeftepeiling onder ouders in 2024 bleek dat ouders en jongeren de JGZ nog niet altijd goed weten te vinden, of niet weten waar zij contact voor op kunnen nemen. Daarom worden we beter zichtbaar en vindbaar. Dit gaan we doen door de JGZ al tijdens de zwangerschap beter bekend te maken, de website te vernieuwen, én door aan het einde van de basisschool en begin van de middelbare school aanwezig te zijn op scholen voor leerlingen en ouders op bijvoorbeeld open dagen en brugklas informatieavonden.

Behoeftepeiling ouders en jeugd

De behoeftepeiling in 2024 heeft veel inzicht gegeven in de ervaringen van ouders en jeugd met de JGZ. Deze aanpak zetten we door. Dat betekent dat we vanaf 2025 jaarlijks een behoeftepeiling houden onder ouders en jeugd. Zo kunnen we blijvend aan de slag met ervaringen en behoeften van ouders. Dit doen we in samenwerking met het NCJ.

Dichtbij vaccineren

Om vaccineren zo makkelijk mogelijk te maken voor de ouder hebben we de afgelopen jaren ervaring opgedaan met ‘fijnmazig vaccineren’. Lokaal, dichtbij de ouders en kinderen; in plaats van in bijvoorbeeld grote sporthallen. Daar waar mogelijk gaan we daarom dichtbij vaccineren met een Zeeland breed expertise team. Zij zullen onder andere vaccinaties geven aan nieuwkomers; zij hebben daar ook specifieke expertise in.

Daarnaast werkt GGD Zeeland ook samen met de gemeenten op andere manieren aan het verhogen van de vaccinatiegraad; dit is een los project dat buiten het programma Toekomst JGZ wordt behandeld.

Collectieve preventie

Naast dat de JGZ werkt aan individuele preventie, is collectieve preventie ook onderdeel van de dienstverlening. Collectieve preventie betekent dat de activiteit niet op de gezondheid van één iemand maar op die van een groep is gericht. Dit hoeft niet altijd in een groep te zijn, maar kan ook op individueel niveau zijn. Denk bij activiteiten van collectieve preventie aan gastlessen op een school over een bepaald onderwerp, of het met de school bespreken van de uitkomsten van onderzoeken. Maar denk ook aan nieuwsbrieven en/of webinars met voorlichting.

We maken inzichtelijk wat ons aanbod daarin al is op verschillende plekken in Zeeland en zorgen dat dit waar mogelijk in heel Zeeland hetzelfde wordt en versterken dit. Wat doen we wel en wat doen we niet?

Arbeidsmarktstrategie

We verminderen de werkdruk van jeugdartsen door te investeren in jeugdverpleegkundigen met de ambitie en mogelijkheid om opgeleid te worden tot de functie verpleegkundig specialist.

Daarnaast zorgen we ervoor dat we meer zichtbaar zijn op op hogescholen en universiteiten door het geven van gastcolleges, zodat studenten na hun school misschien sneller bij ons willen werken.

Tot slot hebben we in 2024 ervaring opgedaan met het inzetten van een ondersteunende collega op een aantal consultatiebureaus om de kwaliteit voor de ouders te verbeteren en de werkdruk te verminderen van artsen en verpleegkundigen. In 2025 evalueren we deze resultaten waarin we kijken of/hoe deze functie blijvend kunnen maken in de JGZ.

Verzuimbegeleiding

Schoolverzuim is een groeiend probleem.  Via het basispakket JGZ is aandacht voor ziekteverzuim verplicht, maar we doen dit nog niet volgens een bewezen methodiek. De methodiek MAZL helpt om te voorkomen dat ziekteverzuim tot uitval op school leidt. De basis van MAZL is dat iedere leerling die niet op school is, direct opvalt en aandacht krijgt. MAZL geeft bovendien een kader voor de onderlinge samenwerking zodat helder is wanneer wie aan zet is als een leerling verzuimt na ziekmelding. In 2025 gaan we volgens deze methodiek werken op de verschillende onderwijsvormen in het voortgezet onderwijs en het MBO.

Datagedreven werken

Meer werken op basis van data is een belangrijk doel voor de hele GGD; om onze processen beter aan te passen, maar ook om de inhoud beter te laten passen bij ons doel. Dit bijvoorbeeld gaat om het gebruiken van data voor effectieve personeelsplanning, maar voor Toekomst JGZ ook over het bijhouden van het gebruik van de volgpaden en contactmomenten en te kijken hoe we dat nog beter kunnen inzetten. De manier waarop artsen en verpleegkundigen hun verslag van het onderzoek in het systeem kunnen zetten is daar ook onderdeel van.

Meer weten? Neem contact met ons op: